Το σαμάρι, ο γάιδαρος και το Μουσείο της Ακρόπολης

Η υπόθεση με τα «διατηρητέα» της Αρεοπαγίτου που παρεμποδίζουν τη θέα προς την Ακρόπολη αποκτά μια εντελώς διαφορετική οπτική αν κοιτάξουμε το καινούριο Μουσείο από τον Παρθενώνα. Είχα πάει προ μηνών στην Ακρόπολη για να τραβήξω κάποιες φωτογραφίες που ήθελα (μερικές μπορείτε να τις δείτε εδώ σε ποστ που έγραψα σχετικά με την επίσκεψή μου) και το Μουσείο είχε την τιμητική του σε ένα πλάνο. Την παρακάτω φωτογραφία την τράβηξα από τη νότια πλευρά του Παρθενώνα, σχεδόν στη μέση της, και βλέπετε τη θέα με το Θέατρο του Διόνυσου και τη συνοικία του Μακρυγιάννη στο βάθος, με το Μουσείο.

Τώρα με την επικείμενη(;) κατεδάφιση των «διατηρητέων», απόκοψα ένα τμήμα της φωτογραφίας που δείχνει το Μουσείο με τα «ενοχλητικά» κτίρια που κόβουν υποτίθεται τη θέα προς τον Ιερό Βράχο. Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για τους συλλογισμούς των αρχαιολόγων και της πολιτικής ηγεσίας που ζητούν τις κατεδαφίσεις των κτιρίων στην Αρεοπαγίτου 17 και 19.

[με δεξί κλίκ και Προβολή εικόνας, η φωτογραφία έχει μεγαλύτερο μέγεθος]

Παρατηρήστε πολύ προσεκτικά τι θέα κόβουν τα «ενοχλητικά» κτίρια. Μόνο από την «εξέδρα» όπου θα γίνει το αναψυκτήριο-εστιατόριο. Φαίνεται αρκετά καθαρά πως στο Νο. 19, το κτίριο του συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου, η πρόσοψή του έχει σχεδόν το ίδιο μήκος με το «απόστημα» όπισθεν του, την «εξέδρα» του εστιατορίου. Σχεδόν δέκα μέτρα είναι, που αυτό σημαίνει πως στη πρόσοψη του αναψυκτηρίου χωράνε ίσα ίσα πέντε τραπέζια! Φυσικά, το Νο. 17 δίνει άσχημη εντύπωση στον τουρίστα που θα γευτεί ίσως τσίχλες, ορτύκια, γλυκίσματα με μέλι, δαμάσκηνα, κυκεώνα με κρασί νερωμένο… (μάλλον παρασυρθήκαμε, το πολύ πολύ να τρώνε σάντουιτς με γαλόπουλο ή χάμπουργκερ με κόκα κόλα) αφού γενικά το Νο. 17 χαλάει την widescreen εντύπωση.

Όλη αυτή η ιστορία είναι για πέντε τραπέζια με ιδρωκοπημένους τουρίστες με μπόλικο παρά.

Το Νο. 17 είναι το σαμάρι, η οικία όπου έχει δοθεί η μεγαλύτερη δημοσιότητα αλλά ενοχλεί λιγότερο με την παρουσία του. Κατά ένα λόγο, δικαιολογημένη η δημοσιότητα καθώς πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής. Μα ο γάιδαρος της ιστορίας φαίνεται πως είναι ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, του οποίου το οίκημά του είναι αρκετά «απρόσωπο», μα λόγω της διεθνούς ακτινοβολίας κι επιρροής του, αποφεύγουν να τον χτυπήσουν στα ίσα. Σου λέει η τάχα μου αρχαιολογική και πολιτική ηγεσία, ας ρίξουμε το Νο. 17 και θα πάρει το μήνυμα το Νο. 19.

Μόνο που το Νο. 19, συγκρινόμενο με τις άθλιες πολυκατοικίες γύρω στου Μακρυγιάννη είναι κι αυτό ένα πολύ καλό δείγμα αρχιτεκτονικής. Μια αναπαλαίωση θέλει μόνο για να γίνει κόσμημα που θα συναγωνίζεται το Νο. 17. Αλλά είπαμε, όλα αυτά γίνονται για πέντε τραπέζια.

Το πρόβλημα δεν είναι τα δύο επίμαχα κτίρια της Αρεοπαγίτου, αλλά το ίδιο το Μουσείο της Ακρόπολης. Εξαρχής ήταν όλα λάθος, από τη χωροταξική επιλογή μέχρι το αρχιτεκτονικό σχέδιο. Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Βολτάρετε από το σημείο εκείνο με τα «ενοχλητικά» κτίρια στο πεζόδρομο της Αρεοπαγίτου προς το Θησείο, το επόμενο τετράγωνο. Υπάρχουν εκεί οικίες αξιόλογες, που να χρήζουν προστασίας όσο το Νο. 17; Τέλειο σημείο για να χτιστεί εκεί το Μουσείο. Αλλά, δεν. Είναι πολλά τα λεφτά σίγουρα για τις απαλλοτριώσεις, αλλά ένα Μουσείο το έχουμε ανάγκη και είναι καταφανέστατο ότι σε βάθος χρόνου τα οφέλη θα ήταν πολλαπλά. Αλλά, δεν.

Και κοιτάξτε αυτό το νέο Μουσείο, σας καλύπτει αισθητικά; Ούτε στη δεκαετία του ’50 να είμασταν. Ξεπερασμένο σχέδιο, άτσαλο, με εσάνς ψευτομοντερνισμού, σχεδόν μαϊμουδίζει τον Κορμπυζιέ, σαν παρατεντωμένος κύβος του Ρούμπικ και αντιπαθείς αντι-οικολογικές γυάλινες επιφάνειες. Κι αφού, ούτως ή άλλως, είναι τόσο άσχημο, τον πείραζε τον αρχιτέκτονα να μετακινήσει την «εξέδρα» του εστιατορίου σε πρόσθετο όροφο, αφού πάλι το ίδιο άσχημο θα είναι το κτίσμα; Και από την επιζητούμενη θέα για λαχανιασμένους τουρίστες δεν θα κέρδιζε περισσότερο; Ασχολίαστο εδώ τώρα.

Με αφορμή το τελευταίο, υπάρχει ένα προφανές λάθος σχεδιασμού. Στο Τοπκαπί στην Κωνσταντινούπολη, πρέπει να περάσεις απ’ όλες τις αίθουσες και τα κτίρια σχεδόν, για να εξοντωθείς από την κούραση και να κάτσεις στο τέρμα της διαδρομής σε ένα πολύ σεμνό αναψυκτήριο-εστιατόριο με εξαιρετική θέα προς το Βόσπορο, η οικονομική επιτυχία είναι εξασφαλισμένη στην προκειμένη περίπτωση. Το ξεκάρφωτο εξάμβλωμα της «εξέδρας» του Μουσείου της Ακρόπολης πόσο μπορεί να ικανοποιεί λειτουργικά (με σχεδιαστικούς και οικονομικούς όρους) όταν περιδιαβαίνεις προς τα πάνω και μετά λες: ε καλά, τόσες καφετέριες, Έβερεστ και σουβλατζίδικα υπάρχουν γύρω γύρω, που να τρέχουμε στο ακριβό «αναψυκτήριο» στον πρώτο όροφο. Πάμε να φύγουμε γλύκα μου από δω.