Το Νησί

[Στα Ταξίδια του Γκάλιβερ] ο Σουίφτ υιοθετεί και αναπτύσσει στο έπακρο το µοντέλο του «αφηρηµένου µαθηµατικού». Στο τρίτο του ταξίδι ο Γκιούλιβερ επισκέπτεται τη Λαπούτα, ένα ιπτάµενο νησί που διοικείται από µαθηµατικούς. Οι άνθρωποι αυτοί είναι τόσο απορροφηµένοι από τις φιλοσοφικές τους ενατενίσεις που ξεχνούν πότε πρέπει να µιλήσουν ή να ακούσουν το συνοµιλητή τους. Έτσι είναι αναγκασµένοι να διατηρούν ένα εξειδικευµένο υπηρέτη που έχει ως καθήκον να τους χτυπά ελαφρά στο στόµα όταν πρέπει να µιλήσουν και στο αυτί όταν τους µιλά κάποιος άλλος. Οι υπηρέτες αυτοί είναι επιπροσθέτως επιφορτισµένοι να οδηγούν τους εργοδότες τους στο δρόµο για να τους εµποδίζουν από του να πέφτουν µέσα στις τρύπες ή να τρακάρουν στις κολώνες. Ο Σουίφτ αναπαράγει εδώ το ανάλογο ανέκδοτο που αφηγείται ο Πλάτων στο Θεαίτητο σχετικά µε το Θαλή. Με παιγνιδιώδη διάθεση, χωρίς να αποφεύγει το γκροτέσκο, ο συγγραφέας περιγράφει τα ρούχα των Λαπουτιανών που είναι διακοσµηµένα µε αστρονοµικά και µουσικά σύµβολα και τα φαγητά τους που σερβίρονται κοµµένα σε γεωµετρικά σχήµατα. Οι ράφτες παίρνουν µέτρα χρησιµοποιώντας εξάντες και σχεδιάζουν τα πατρόν τους χρησιµοποιώντας αποκλειστικά κανόνα και διαβήτη. Τα συχνά όµως λάθη στους µαθηµατικούς υπολογισµούς έχουν ως αποτέλεσµα κακοραµµένα και δύσχρηστα ρούχα. Τα σπίτια είναι κακοχτισµένα, µε στραβούς τοίχους γιατί οι αρχιτέκτονες περιφρονούν την πρακτική γεωµετρία και αρνούνται να θέσουν σε εφαρµογή τις θεωρητικές τους γνώσεις στην υπηρεσία χυδαίων αναγκών όπως η σωστή κατασκευή µιας ορθής γωνίας. Η σατιρική διάθεση του συγγραφέα στρέφεται εδώ κατά του Πλάτωνα και των οπαδών του που όπως αναφέρει και ο Πλούταρχος κατέκρινε όσους «…εξευτέλιζαν το αγαθό της Γεωµετρίας φεύγοντας από τα ασώµατα και νοητά και στρεφόµενοι προς τα υλικά…». Σε πιο αυστηρό στυλ ο Σουίφτ αναφέρει ότι ορισµένοι από τους µαθηµατικούς της Λαπούτα ασχολούνται κρυφά µε την αστρολογία και την αλχηµεία. Ο υπαινιγµός στρέφεται σαφώς εναντίον του Νεύτωνα που επικρίνεται ακόµη – χωρίς να κατονοµάζεται – για την ανάµειξή του µε τα πολιτικά. Αναφέρει ειδικότερα, ότι οι περισσότεροι µαθηµατικοί που έχει γνωρίσει θεωρούν τους εαυτούς τους ειδήµονες στα πολιτικά, «…ίσως να νοµίζουν πως επειδή τόσο οι µικροί όσο και οι µεγάλοι κύκλοι έχουν τον ίδιο αριθµό µοιρών η διαχείριση και η διοίκηση του κόσµου δεν απαιτεί περισσότερες ικανότητες από το χειρισµό και την περιστροφή µιας σφαίρας». Εξίσου σαρκαστικός είναι ο Σουίφτ στα θέµατα κλοπής πνευµατικής ιδιοκτησίας, σαφώς επηρεασµένος από τη διαµάχη της πατρότητας για τον Απειροστικό Λογισµό που έφερε αντιµέτωπους το Νεύτωνα και το Λάιµπνιτς, καθώς και από τις άλλες σχετικές κατηγορίες κλοπής που βάρυναν το Νεύτωνα σε σχέση µε τον Χουκ, το Χάλέϊ και άλλους συγχρόνους του.

Τεύκρος Μιχαηλίδης, Τα Μαθηµατικά στη Λογοτεχνία της Επιστηµονικής Επανάστασης

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Twitter

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Twitter. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s