Πολύ μεγάλη συζήτηση άνοιξε το πολυαναμενόμενο Debtocracy μετά την καθυστερημένη προβολή του και φαίνεται πως θα αφήσει για πολύ καιρό το αποτύπωμά του. Δεν θα επαναλάβω επιχειρήματα και λεπτομέρειες που έχουν γράψει άλλοι μπλόγκερ, θα δώσω και ορισμένες παραπομπές, αλλά θέλω να επισημάνω ορισμένα σημεία.
1. Η πολιτική τοποθέτηση της Χρεοκρατίας
Θεωρώ τις κατηγορίες εναντίον των συντελεστών περί προπαγάνδας και πολιτικής στράτευσης κακοηθέστατες. Ειδικά όταν προέρχονται από τους κατεξοχήν πολιτικά στρατευμένους και μάστορες της προπαγάνδας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η αντίδραση του νεο(και-μπλε)φιλελευθεράτου που σε πολλές περιπτώσεις εστιάζει την κριτική της στην πολιτική κατεύθυνση του ντοκιμαντέρ. Μα αν οι ίδιοι οι νεοφιλελεύθεροι δεν είναι στρατευμένοι τότε τι είναι; Ας κάνουν κι αυτοί λοιπόν ένα έρανο κι ας φτιάξουν το δικό τους ντοκιμαντέρ. Ποιός τους εμποδίζει;
2. Τι καινούριο έφερε η Χρεοκρατία
Η αλήθεια είναι πως λίγα πράγματα πρόσθεσε σε σχέση με άλλες ανάλογες προσπάθειες του εξωτερικού. Αλλά κι αυτά τα λίγα τροφοδότησαν με μπόλικο υλικό τη συζήτηση όπως η ιδέα για την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου αλλά κυρίως μια έννοια που περισσότεροι αγνοούσαμε, την “άρνηση του χρέους”. Η Χρεοκρατία είναι προφανέστατα το πρώτο ντοκιμαντέρ του είδους που υλοποιήθηκε με ιδιωτικά (εθελοντικά κατά βάση) κεφάλαια και αυτό υπερβαίνει τους στόχους της. Είναι ένα υπόδειγμα για το πως (κι αν) θα κινηθούν ανάλογες απόπειρες στο μέλλον. Είναι μια κίνηση που φανερώνει την επιθυμία των πολιτών για διαφορετική και εναλλακτική ενημέρωση από τη στοχευμένη προπαγάνδα των κυρίαρχων ΜΜΕ. Και το κυριότερο: υπήρξαν άνθρωποι πρόθυμοι να πληρώσουν για ένα εγχείρημα που δεν γνώριζε κανείς από πριν το περιεχόμενό του, δεν είδα κανέναν, προς το παρόν, να έχει δηλώσει πως έχει μετανιώσει που έδωσε τα χρήματά του. Αρκεί που το διαδίκτυο έδειξε πόση μεγάλη δύναμη μπορεί να έχει, γι αυτό είναι προφανές ποιους και για ποιο λόγο ενόχλησε τόσο σφόδρα…
3. Οι αντιθέσεις της Χρεοκρατίας
Δεν θέλω να κάνω λεπτομερή σχολιασμό γιατί υπάρχουν αρκετά σημεία που υπερβαίνουν τις γνώσεις μου αλλά να δείξω ορισμένα που με ενόχλησαν. Ενώ την πρώτη φορά δεν το είχα προσέξει ιδιαίτερα, με τη δεύτερη θέαση κάτι δεν μου πήγαινε καλά στο θέμα του Ισημερινού. Ότι ήταν άγνωστο θέμα για το ευρύτερο κοινό, ακόμα και στο ελληνικό διαδίκτυο. Πώς μας είχε ξεφύγει τέτοιο κελεπούρι; Δεν συμμερίζομαι τη συνωμοσία της σιωπής που παρουσίαζε το ντοκιμαντέρ για την “άρνηση του χρέους” αλλά με λίγο προσεκτικό ψάξιμο θα διαπιστώσει κανείς πως ο Κορέα δεν είναι ακριβώς όπως τον παρουσίασε ο Χατζηστεφάνου. Τα βρήκε και τα μάζεψε ο μπλόγκερ gatouleas, διαβάστε τον εδώ. Αλλά στην ιστοσελίδα της Χρεοκρατίας αναρτήθηκε ήδη ο αντίλογος με τη μορφή FAQ για όλους όσους -και δεν ήταν λίγοι και από τα αριστερά- που έκαναν κριτική σε αυτό το σημείο. Επιφυλάσσομαι πάντως γιατί δεν έχω πειστεί από τη χρησιμότητα του παραδείγματος του Ισημερινού και τις εκατέρωθεν αντεγκλήσεις.
4. Χρέος ή/και Έλλειμμα;
Ένα άλλο σημείο που δέχτηκε κριτική, και σωστά το επισήμανε ακόμα και το νεο(και-μπλε)φιλελευθεράτο, ήταν η πλήρης απουσία αναφοράς στο έλλειμμα. Μου φάνηκε πολύ περίεργη, μια εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι ότι λόγω ανεπάρκειας χρόνου και προετοιμασίας της παραγωγής δεν είχε χώρο να αναφερθεί σε αυτό. Όμως, το έλλειμμα είναι ισότιμο θέμα με το χρέος και δεν είναι τυχαίο που και ο μαρξιστής οικονομολόγος Richard Wolff, που τον γνωρίσαμε από το γνωστό βίντεο του Jungle Report, το θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό. Βέβαια, το αστείο είναι πως το νεο(και-μπλε)φιλελευθεράτο, με την σκληρή κριτική που έκανε και σε αυτό το θέμα, ουσιαστικά δικαιώνει τώρα τον μαρξιστή Wolff! Έχουν πολύ πλάκα αυτοί…
5. Μπορεί ο καθένας να μιλάει για την Οικονομία;
Σαφέστατα όχι, με την έννοια να μην κάνουμε κατάχρηση στην επίκληση της αυθεντίας. Μπορούμε να συζητάμε και να επιχειρηματολογούμε αλλά παρατηρώ στο διαδικτυακό διάλογο πως ακόμα και (αυτόκλητοι) ειδικοί πέφτουν σε κενά και αντιφάσεις. Επίσης, ένας χαρακτηρισμός που διάβασα για τον Λαπαβίτσα από “ειδικό”, πως είναι “τριτοκλασάτος οικονομολόγος”, δείχνει το επίπεδο της συζήτησης. Ωραία, είναι τριτοκλασάτος και σκασίλα μας. Έχει κανείς να του αντιτείνει επιχειρήματα; Πολύ λίγοι ή σχεδόν κανένας απ’ ό,τι είδα μέχρι τώρα. Πράγμα που δείχνει πως παρ’ όλες τις ατέλειες η Χρεοκρατία πέτυχε απόλυτα τους στόχους της, να συνταράξει την καθεστηκυία των (υποτιθέμενων) αυθεντιών χωρίς το ίδιο το ντοκιμαντέρ να είναι επιστημονικό. Ο χαρακτηρισμός “το ελληνικό Zeitgeist” που του απονεμήθηκε περισσότερο το τιμά παρά το μειώνει.